سوال و پاسخ شبهات
مطلبی در کانال ها و گروها در حال گردش است که می گوید ایت الله مکارم اجازه داده است که دانشجویان دختر خارج کشور کشف حجاب کنند لطفا روشنگری فرمایید

❗️استفتایی از ایت الله العظمی مکارم شیرازی به این گونه شده است:

⁉️سوال 680:وظیفه خواهران مسلمان دانشجوى ترکیه را نسبت   به رعایت حجاب در فرضهای ذیل بیان فرمایید:

1- شرط طی کردن تمام ترم‌هاى دانشجویى در دانشگاه‌هاى تحت مدیریت لاییکها  رعایت نکردن حجاب شرعى است.

2-شرط اتمام چند ترم باقیمانده از رشته خاصی در دانشگاه  رعایت نکردن حجاب است.

❗️ جواب:

🗯«با توجه به اینکه اگر دختران مسلمان و متدیّن دروس عالى را نخوانند تنها افراد بى بند و بار و لامذهب پست‌هاى مهم را اشغال مى‌کنند، به افراد متدیّن اجازه داده مى‌شود که حجاب را در خصوص مواردى که ضرورت دارد رعایت نکنند، ولى در غیر آن موارد حتماً مراعات کنند»

📚استفتائات جدید،ایت الله العظمی مکارم شیرازی،ج3 ص255

❗️اما توضیح:

🗯مساله حجاب و پوشش از جمله ضروریات اسلام است که همگان بر آن متفق هستند .اما هر حکمی می تواند در مقام ضرورت استثنایی داشته باشد .

❗️یکی از قواعد مسلم فقهی قاعده اهم و مهم می باشد.توضیح این قاعده چنین است:

🔷ممکن است در زمانی یا مکانی حکمی وجود داشته باشد ولی با عارض شدن شرایطی آن حکم تغییر کند .در مثال معروف تحریم تنباکو توسط میرزای شیرازی طبق نظر ایشان استفاده از تنباکو در شرایط عادی جایز بود ولی هنگامی که انحصار ان به دست یک شرکت انگلیسی افتاد و ان را مقدمه ای برای سلطه اقتصادی بر یک کشور اسلامی قرار میدهد مجاز بودن تحت الشعاع وجوب حفظ استقلال اقتصادی کشورهای اسلامی قرار می گیرد و حکم آن از باب تقدیم اهم مبدل به تحریم میشود

❗️یا مثلا امر دائر است بین نجات دادن انسان نامحرمی که در حال غرق است با حرمت دست زدن به نامحرم در اینجا به حکم قاعده تقدیم  اهم بر مهم نجات دادن جان نفس محترم ؛لمس کردن نامحرم را تجویز می کند

❗️ویا اگر زنی بیمار باشد و پزشک همجنس حضور نداشته باشد از باب ضرورت و تقدیم اهم بر مهم می تواند به پزشک نامحرم رجوع کند



📚دایره المعارف فقه مقارن،ایت الله مکارم،ج1 ص278

🔷انچه در فتوای ایت الله مکارم امده است اشاره به همین موضوع است.یعنی در مورد تحصیلات لازم که اگر دختر مسلمان نداشته باشد جامعه اسلامی با مشکل رو به رو می شود به مقدار ضرورت اجازه ترک حجاب داده شده است .پس توجه به چند نکته لازم است:

1⃣تازمانی که ضرورت نباشد نباید در کشور غیر اسلامی که نمی تواند حجابش را رعایت کند تحصیل کند

2⃣در صورت وجود ضرورت به تحصیل در آن دانشگاه تنها به مقدار رفع مشکل می تواند کشف حجاب کند یعنی تا محل درس با حجاب می رود و در محوطه درس که الزام به ترک حجاب است ،ترک می کند و در بازگشت بلافاصله حجاب را حفظ می کند

🔷ایت الله مکارم چنین می اورد:

« قاعده تقیه ( تقدیم اهم بر مهم) طبق روایات  تنها در موارد ضرورت مجاز است 

❗️چرا که تقیه از ریشه وقایه به معنای حفظ چیزی از خطر و ضرر است 

📚تاج العروس ج10 ص396

❗️قاعده تقدیم اهم بر مهم نیز از زیر شاخه های قاعده لزوم تقیه است زیرا در آن برای جلوگیری از ضرر قابل توجه؛ مساله اهم بر مساله مهم مقدم میشود

چنان که امام باقر فرمود:

« تقیه (  تقدیم اهم بر مهم) تنها در هر ضرورتی مجاز است»

📚 الکافی ج2 ص219

🔷امام باقر فرمود:

« تقیه کردن ( تقدیم اهم بر مهم ) در هر چیزی است که فرزند آدم نسبت به آن مضطر شود که در این صورت ارتکاب آن ( حرام) برایش حلال است»

📚همان مدرک ج2 ص220

🔵برگرفته از کتاب قواعد فقهیه،ایت الله العظمی مکارم ج 1 ص424
محبان امام حسن مجتبی ع - شهرستان مرودشت
