سوال و پاسخ شبهات
نظر شیعه در مورد کیفیت تشریع اذان و اقامه چیست .ایا نظر اهل سنت که می گویند تشریع اذان به واسطه پیشنهاد عمر بوده است صحیح است؟
در روایات اهل سنت در مورد کیفیت تشریع اذان چنین امده است:

🗯پیامبر اهتمام فراوانی به نماز جماعت داشت اما نمی دانست به چه گونه مردم را برای نماز جماعت جمع کند با توجه به این که خانه های مردم از مسجد دور بود و مهاجرین و انصار در نقاط مختلف مدینه بودند.در این باره با صحابه مشورت کرد و انان چنین مشورت دادند:

1⃣وقت نماز پرچمی نصب کند تا همگان اگاه شوند اما پیامبر قبول نکرد

2⃣از « قبع» که بوق یهودیان است استفاده کند که پیامبر قبول نکرد

3⃣از ناقوس مسیحیان استفاده کند اما پیامبر کراهت داشت

❗️پیامبر در همین حالت بود تا انکه عبدالله بن زید امد و به پیامبر گفت که من بین خواب و بیداری بودم که دیدم کسی امد و نزد من اذان گفت .عمر گفت من بیست روز پیش این را دیده بودم اما پنهان داشتم .

🔷پیامبر به بلال گفت که همانگونه که عبدالله بن زید به تو تعلیم می دهد اذان بگو و از آن موقع اذان تشریع شد

📚سنن ابی داود،ج1 ص134

📚سنن ابن ماجه ج1 ص232

📚سنن ترمذی ج1 ص358

❗️اما ما این روایات را قبول نداریم چرا که روایاتی که در این زمینه نقل شده گذشته از انکه با یکدیگر تعارض دارند و راویان انها به افراد مجهولی بازگشت می کند با مقام نبوت نیز جور در نمی اید:

❗️شیعه امامیه طبق روایات فراوان ائمه اهل بیت  اتفاق دارند که اذان و اقامه از متن دین و شعایر آن است و خداى متعال آن را بر دل پیامبر اعظم نازل فرموده است. 

❗️خدایى که نمازرا واجب ساخته، اذان را هم واجب کرده و هر دو از سوى یک مبدا است و در تشریع اذان هیچ انسانى نه در بیدارى و نه در خواب مشارکت نداشته است. 

❗️در همه فصول آن از «الله اکبر» تا «لا اله الا الله»، نشانه خدا و شیرینى و اخلاص و والایى  دیده مى شود و انسان را به سوى مفاهیم برتر از آنچه در اندیشه بشرى است سوق مى دهد. اگر دست تشریع بشرى بخواهد بخشى به آن بیفزاید یا جمله اى را با جمله دیگر ترکیب کند، همچون ریگ در میان درّ و گوهر شناخته مى شود.


❗️از این رو ائمه اهل بیت اتفاق دارند که مشرّع اذان خداى سبحان است، جبرییل آن را فرود آورده و به رسول خدا آموخته، آن حضرت نیز به بلال یاد داده است و در تشریع آن کسى شرکت نداشته است، این نزد امامان از امور مسلّم است. برخى از روایات را در این مورد مى آوریم:

1⃣کلینى با سند صحیح از امام باقر  روایت مى کند که فرمود: 

❗️«چون رسول خدا را در شب معراج به آسمان بردند و به بیت المعموررسید و وقت نمازشد، جبرییل اذان و اقامه گفت .پیامبر خدا جلو ایستاد و فرشتگان و پیامبران پشت حضرت محمد صف بستند.

2⃣و نیز با سند صحیح از امام صادق  روایت کرده که فرمود: 

«چون جبرییل، اذان را بر رسول خدا  فرود آورد، سر آن حضرت در دامان على  بود. جبرییل اذان و  اقامه گفت، چون پیامبر خدا بیدار شد، علی گفت: آیا شنیدى؟ حضرت فرمود: آرى.گفت: حفظ کردى؟ فرمود: آرى و فرمود که بلال را صدا کنید، على بلال را خواست و پیامبر  به او آموخت.

3⃣ و نیز از عمر بن اذینه از امام صادق  نقل مى کند که حضرت فرمود: آیا از اینان روایت مى کنى؟ گفتم: فدایت شوم در چه موردى؟ فرمود: در مورد اذانشان. گفتم: اینان مى گویند اذان را اُبىّ بن کعب در خواب دیده است. فرمود: دروغ مى گویند. دین خداعزیزتر از آن است که در خواب دیده شود. گوید: سدیر صیرفى به آن حضرت عرض کرد: فدایت شوم، پس در این مورد سخنى بفرمایید. حضرت صادق فرمود:

 «خداى متعال چون پیامبرش را به آسمان هاى هفتگانه عروج داد...» تا آخر حدیث.

📚الکافی ج3 ص302 ح1 و2 وص482 ح1
 
4⃣حاکم نیشابوری از علمای اهل سنت روایت می کند که سفیان اللیل می گوید به خدمت امام حسن رسیدم .سخن از اذان به میان امد .بعضی گفتند اغاز اذان خوابی بود که عبدالله بن زید بود.امام حسن فرمود:

« جایگاه اذان برتر از آن است که در خواب دیده شود.پیامبر در اسمان اذان را تعلیم دید»

📚 مستدرک حاکم ج3 ص171

📚منابع جهت تحقیق و مطالعه بیشتر:

1⃣سیمای عقائد شیعه،علامه سبحانی،ص376

2⃣الانصاف فی مسائل دام فیها الخلاف،علامه سبحانی،ج1 ص121

3⃣وسائل الشیعه،حر عاملی،ج5 ص413 باب19
محبان امام حسن مجتبی ع - شهرستان مرودشت
